Zitskiën is een speciale manier van skiën, waarbij ook mensen met een lichamelijke beperking kunnen genieten van wintersport. Zo krijg je met een beperking toch de kans om sneeuwkilometers te maken tijdens de leukste vakantie van het jaar. Deze vorm van wintersport vertoont zowel gelijkenissen als verschillen met het gewone skiën. Hoe deze sport werkt en wat je ervoor nodig hebt, leggen we graag aan je uit. In dit weblog beantwoorden we 9 vragen en antwoorden over zitskiën.
Zitskiën is een vorm van skiën, waarbij je in een zitski zit. Dit biedt dus de oplossing voor mensen die door een lichamelijke beperking niet in staat zijn om zelfstandig op gewone ski's te staan. De zitski is bevestigd aan één of twee ski's en kan met en zonder begeleiding gebruikt worden. Met behulp van zogenoemde krukkenski's behoud je je evenwicht onderweg naar beneden. Je kunt met een zitski ook gebruik maken van alle liften. Voor de sleepliften gebruik je een speciaal koord, stoeltjesliften kun je net als ieder ander gewoon in zitten en voor het gebruik van gondels krijg je hulp van begeleiders of het liftpersoneel. Het is de oplossing voor iedereen met een lichamelijke beperking die toch wil genieten van wintersport.
Een zitski heeft in de basis wat weg van een slee. Het is een kuip die op een speciaal frame is gemonteerd, waaronder je ski('s) kunt bevestigen. De zitpositie van een zitski is anders dan die van een slee, omdat je hoger zit dankzij het frame. En waar een slee geen gordels heeft, zit je in een zitski wel vast. Deze gordels gaan gekruist over je schouders en zorgen ervoor dat je tijdens het zitskiën niet uit de zitski kunt vallen. Daarnaast zitten ook je voeten goed vast, deze liggen op een voetsteun en worden vastgemaakt met riempjes.
Er bestaan verschillende soorten zitski's, maar op de piste zijn er twee soorten die je het meest voorbij ziet komen: de mono-ski en de bi-unique. Hieronder lichten we beiden aan je toe:
Om te kunnen zitskiën heb je krukkenski’s nodig. Dit zijn een soort skistokken, maar dan zit er een klein skietje onder. Ze hebben eigenlijk dezelfde functie als skistokken: ze zorgen voor het behouden van je evenwicht en balans. Toch houd je krukkenski’s anders vast. Niet als gewone skistokken, maar als een paar krukken die je bijvoorbeeld gebruikt bij een geblesseerde enkel: je steekt je hand door een beugel om ze vast te houden. Daarnaast zijn krukkenski’s ook een stuk kleiner en korter dan gewone skistokken.
Vallen is nooit fijn, zeker niet als je hard valt. Toch kan het voorkomen. Omdat je vast zit, kom je in een zitski moeilijker overeind wanneer je gevallen bent. Gelukkig zijn begeleiders nooit ver weg om je overeind te helpen en anders is er altijd wel een voorbijgaande wintersporter die je even helpt. Het is geen pretje, maar het hoort er allemaal bij. En bedenk ook dat je in het begin nooit alleen skiet, maar met een begeleider die je aan een beugel aan de achterkant vasthoudt. Hierdoor val je niet zo snel om.
Ook zitskiërs kunnen gebruik maken van de liften in het skigebied. Dit gaat echter wel anders dan bij normale skiërs. Aan de zitski is een liftkoord bevestigd, welke wordt gebruikt om met de sleeplift naar boven te gaan. De zitskiër zelf of het liftpersoneel maakt dit koord vast aan de lift en boven kan de skiër het koord zelf eenvoudig losmaken. Het gebruik van stoeltjesliften gaat wel op dezelfde manier: je kunt met de kuip gewoon plaatsnemen in het stoeltje van de lift. Voor gondels is het wel even een ander verhaal. Hier heb je hulp nodig van het liftpersoneel of je begeleiders. Zij moeten je namelijk in en uit de gondel tillen. Dit is natuurlijk geen probleem en vaak wordt de lift zelfs even stilgezet.
Leren zitskiën kan zowel in indoorhallen als op een borstelbaan. Tijdens de lessen gaat het vooral om het wennen aan de zitski en het gevoel. Zo leer je wat de zitski doet als je snelheid maakt of remt. Daarin is het vooral van belang dat je dat geleidelijk doet, zodat je ritme en snelheid in de afdaling houdt. Om meer vertrouwen in je zitski te krijgen, moet je veel kilometers maken. Als je als zitskiër op wintersport gaat, doe je dat vaak met een georganiseerde reis. Hierbij word je ingedeeld op basis van kunnen en ervaring ingedeeld in groepen.
De volgende stap naar zelfstandig zitskiën is skiën met leidsels. Dit zijn lange touwen, die je vastknoopt aan de beugel van je zitski. Zo kan jouw begeleider aan de noodrem trekken wanneer je dreigt te vallen. Vallen is natuurlijk niet erg, zo kun je eigen grenzen steeds meer verleggen en krijg je meer vertrouwen. Het voordeel van zitskiën met leidsels is dat je steeds beter leert waar je ski('s) naartoe gaan en wat de zitski en je lichaam doen. Hoe meer vertrouwen je hebt in het remmen en snelheid maken, des te eerder je zelfstandig kunt skiën.
Zelfstandig zitskiën gaat stapsgewijs en wisselt per skiër. Bij mij duurde het drie jaar voordat ik mijn eerste bochten zelfstandig kon draaien. In de daaropvolgende jaren werd mijn gevoel met de zitski beter en het vertrouwen in de bochten groter. Vooral in de laatste twee jaar is dit bij mij enorm vooruit gegaan. Hoelang het duurt voordat je een paar bochten zelfstandig maakt, is dus per persoon verschillend. Factoren als spierkracht, inzicht en gevoel zijn daarin belangrijk. Als je dat allemaal doorhebt, kun je enorme sprongen maken en leg je een goede basis om uiteindelijk helemaal zelf te kunnen skiën.
Zelf doe ik al jaren aan zitskiën. Toen ik 11 jaar oud was, hoorde ik voor het eerst over deze tak van wintersport via een klasgenoot. Hij was met zijn ouders naar Oostenrijk geweest om te zitskiën en een week later deelde hij zijn verhaal. Dankzij zijn ervaringen en bevindingen met aangepaste wintersport raakte ik enthousiast en besloot met mijn ouders de open dag van de Vereniging Gehandicapte Wintersport (VGW) te bezoeken. Daar kon je zelf proberen om in een zitski te skiën en dat beviel me heel goed. Zelfs zo goed dat ons gezin met dezelfde reis mee besloot te gaan als die van mijn klasgenoot. Dit was de kinderreis van de VGW, die al enkele decennia naar het Oostenrijkse Maria Alm gaat. Maar voordat we naar de Alpen gingen, werd eerst mijn zitski passend gemaakt. Zo werd er onder andere gekeken naar hoe je zit in de kuip en of er eventueel kussens achter je rug nodig zijn. Zo zit je beter in je ski en voorkom je rugklachten. Inmiddels zijn we zeven jaar verder en kan ik geen genoeg krijgen van de wintersport!
Lucas is een groot liefhebber van bergen. In de winter komt hij graag in de Oostenrijkse bergen om te skiën en te genieten van de mooie landschappen. Daarnaast geniet hij enorm van de gezelligheid. En wat er op het menu staat tijdens de lunch? Schnitzels natuurlijk!
